تکامل نفس انسان در دنیا از منظر نهج البلاغه

عنوان تحقیق حاضر «تکامل نفس انسان در دنیا از منظر نهج البلاغه» است که در آن سعی شده است روند رشد معنوی و تکاملی انسان از منظر مولای متقیان علی بن ابیطالب(ع) با تکیه بر شروح بررسی شود . تکامل به معنای رشد ، حرکت و شکوفایی در جهت رسیدن به غایت کمالی هر چیزی است. ساختار وجودی انسان جسمانی و روحانی است . جسم انسان بنابر تکامل تکوینی از ذرّه ای پست به انسانی بی بدیل تبدیل می شود ولی تکامل اکتسابی آن چیزی است که باخواست، اراده و تلاش انسان محقّق می گردد و از آنجا که انسان موجودی است مُلکی وملکوتی _ علوی وسفلی ، روند حرکت او نیز دو قوس نزولی و صعودی دارد. باتوجه به عنوان این پژوهش ، تنها به بیان سیرصعودی و حرکت کمالی انسان از منظرامیرمومنان علی(ع) می پردازیم. ایشان علاوه بربیان نقش هدایتی انبیاء و دیگرهادیان الهی، رهنمودهای نغز بسیاری درباره ی بهترین شیوه ی زندگانی بشر ارائه می دهند. از دیدگاه علی بن ابیطالب(ع) کمال و حرکت به سوی قوس صعودی ، وکسب کمالات، حرکت وتلاش در جهت خودشناسی و خودسازی است چنانچه حضرت دراین باره فرمودند : «وَ کَفَی بالمَرءِ جَهلاً اِلّا یعرِفُ قَدرَه»(خطبه 15) در نادانی شخص همین بس که قدر خود را نشناسد. از آنجایی که انسان موجودی اجتماعی است ، سیرتکاملی او در بسترجامعه صورت می پذیرد و تمام ارتباطات او متشکل از عوامل و موانع موثر درشخصیت اوست . همه این ارتباطات را می توان به چهار گروه تقسیم کرد : 1_ ارتباط انسان با خداوند 2 _ ارتباط انسان با خود 3 _ ارتباط انسان با دیگران 4 _ ارتباط انسان با طبیعت سیر انسان با شناخت و انجام وظایف و حقوقی که در هر بخش برعهده دارد، می تواند از طریق کسب هدایت و حرکت در راه صحیح الهی به تکامل واقعی نایل آید .